Klasycyzm to jeden z najważniejszych okresów w historii sztuki i architektury, który odegrał niebagatelną rolę w kształtowaniu estetyki i stylu. Charakteryzujący się nawiązaniami do klasycznych wzorców i idealizmem, stał się ważnym etapem w rozwoju sztuki. Ale czym dokładnie cechował się klasycyzm w sztuce i architekturze? Odpowiedź na to pytanie przybliżymy w niniejszym artykule.
Klasycyzm – charakterystyka i historia
Klasycyzm w sztuce i architekturze był stylem, który nawiązywał do estetyki starożytnej Grecji i Rzymu. Charakteryzował się pewnymi wyznacznikami, które sprawiały, że dzieła utrzymane w tym stylu były łatwo rozpoznawalne.
Jedną z kluczowych cech klasycyzmu było podporządkowanie zasadom harmonii i proporcji. Artyści starali się odwzorować idealne proporcje ciała ludzkiego, co można zobaczyć w rzeźbach czy malowidłach z tego okresu.
Drugim ważnym elementem klasycyzmu było wyrafinowane opanowanie techniki. Artyści starali się doskonalić swoje umiejętności, aby osiągnąć maksymalny efekt estetyczny w swoich dziełach.
Klasycyzm był również stylem, który cenił klasyczne motywy i wzory. W architekturze często można spotkać kolumny doryckie, jońskie czy korynckie, które były nawiązaniem do antycznych budowli.
| Dzieła sztuki | Data powstania |
|---|---|
| Dawid, Michelangelo | 1501-1504 |
| Światłość, William-Adolphe Bouguereau | 1884 |
Klasycyzm odznaczał się również pewnym umiarowaniem i powagą. Artyści starali się oddać uczucie harmonii i równowagi, co sprawiało, że ich dzieła emanowały spokojem i elegancją.
Współczesne interpretacje klasycyzmu można znaleźć w wielu dziedzinach sztuki, architektury czy designu. Chociaż styl ten ma już swoje korzenie w antyku, wciąż pozostaje inspiracją dla wielu twórców na całym świecie.
Inspiracje antycznymi wzorami
Klasycyzm to nurt artystyczny, który swoje inspiracje czerpał z antycznych wzorów, zarówno w sztuce, jak i architekturze. Charakteryzował się pewnymi cechami, które sprawiały, że dzieła należące do tego stylu były eleganckie i harmonijne.
Jedną z głównych cech klasycyzmu było nawiązywanie do form i motywów z czasów starożytnych. Artystów i architektów fascynowała doskonałość form antycznych, dlatego starali się naśladować i adaptować je do współczesnych trendów.
W sztuce klasycystycznej często pojawiały się motywy z mitologii greckiej i rzymskiej, co nadawało dziełom wyjątkowego charakteru i głębi. Świat bogów i bohaterów antycznych był źródłem inspiracji dla wielu artystów epoki klasycyzmu.
Architektura klasycystyczna cechowała się prostotą form, symetrią i harmonią. Budowle wznoszone w tym stylu były eleganckie i monumentalne, nawiązując do klasycznych wzorców architektonicznych starożytności.
Podsumowując, klasycyzm był nurtem artystycznym, który czerpał inspiracje z antycznych wzorów, zarówno w sztuce, jak i architekturze. Charakteryzował się doskonałością form, motywami z mitologii greckiej i rzymskiej oraz prostotą i harmonią w budowaniach.
Symetria i proporcje w architekturze klasycystycznej
Klasycyzm w sztuce i architekturze to okres, który nawiązywał do estetyki i stylu starożytnego Rzymu i Grecji. Jedną z charakterystycznych cech architektury klasycystycznej była symetria i proporcje, które odgrywały kluczową rolę w projektowaniu budowli i wnętrz.
W architekturze klasycystycznej symetria była równowagą pomiędzy lewą i prawą stroną budowli, co nadawało im harmonijny wygląd. Proporcje natomiast odnosiły się do stosunku między poszczególnymi elementami architektonicznymi, takimi jak kolumny, fryz czy gzymsy.
Elementy architektoniczne były starannie dobrane i umieszczone w sposób, który podkreślał ich równowagę i harmonię. Kolumny, które były powszechnie stosowane w architekturze klasycystycznej, miały określone proporcje oparte na kanonach starożytnych mistrzów.
Proporcje w architekturze klasycystycznej były również widoczne w dekoracjach wnętrz, takich jak fryzy, freski czy rzeźby. Każdy detal był starannie przemyślany i umieszczony w taki sposób, aby podkreślić idealne proporcje i symetrię budowli.
Wnętrza budowli klasycystycznych były często urządzone w sposób konsekwentny z zasadami symetrii i proporcji. Meble, lampy czy obrazy były umieszczone tak, aby stworzyć spójną całość i podkreślić harmonijną kompozycję przestrzeni.
| Kolumna dorycka | Kolumna jońska | Kolumna koryncka |
| Krótka i masywna | Smukła z rzeźbionymi wolutami | Delikatna z liśćmi akantu |
Podsumowując, symetria i proporcje odgrywały kluczową rolę w architekturze klasycystycznej, nadając budowlom i wnętrzom harmonijny i estetyczny wygląd.
Zastosowanie kolumn i portyków
W sztuce i architekturze klasycyzmu kolumny i portyki odgrywały kluczową rolę, nadając budowlom elegancji i harmonii. Charakteryzowały się one pewnymi cechami, które były typowe dla tego okresu:
- Proporcje: Kolumny klasyczne miały zawsze idealne proporcje, oparte na matematycznych zasadach. Ich wysokość była zawsze kilka razy większa od ich szerokości, co nadawało im harmonijny wygląd.
- Kapitele: Kolumny klasyczne posiadały charakterystyczne kapitele, które nadawały im indywidualny styl. Mogły to być kapitele doryckie, jońskie lub korynckie, z bogatym zdobieniem i detalem.
- Entablement: Portyki często miały bogato zdobione entablementy, składające się z architrawu, fryzu i głowicy. Każda część entablementu posiadała swoje właściwe zdobienia i motywy.
- Klasyczne porządku kolumn: Kolumny klasyczne należały do jednego z trzech głównych porządków architektonicznych: doryckiego, jońskiego lub korynckiego. Każdy porządek miał swoje specyficzne cechy i zastosowania.
W architekturze klasycystycznej kolumny i portyki były nie tylko elementem konstrukcyjnym, ale także ważnym elementem dekoracyjnym, dodającym budowlom splendoru i majestatyczności. Ich zastosowanie pozwalało na stworzenie monumentalnych budowli, które emanowały elegancją i harmonią. Klasycyzm w sztuce i architekturze pozostaje do dziś inspiracją dla wielu współczesnych projektantów i architektów.
Eleganckie detale zdobiące budowle klasycystyczne
Architektura klasycystyczna, znana ze swojej harmonii i prostoty, jest bogato zdobiona eleganckimi detalami, które nadają budowlom charakterystyczny wygląd. Te subtelne ozdoby są niezwykle ważne dla całej kompozycji architektonicznej, podkreślając jej piękno i wyrafinowanie.
<p>Detale zdobiące budowle klasycystyczne przykuwają uwagę swoją precyzją i delikatnością. To właśnie dzięki nim obiekty tego stylu stają się wyjątkowe i niezapomniane. Każdy element ma swoje znaczenie i wpływa na ostateczny efekt estetyczny całej konstrukcji.</p>
<p>Charakterystyczne detale klasycystyczne to przede wszystkim:</p>
<ul>
<li>Ozdoby roślinne, takie jak liście, gałązki czy kwiaty, które nadają budowlom naturalny urok</li>
<li>Figury geometryczne, takie jak różnego rodzaju fryzury czy gzymsy, które dodają imponującego wyglądu</li>
<li>Detale figuralne, takie jak rzeźby czy płaskorzeźby, które obrazują motywy mitologiczne czy historyczne</li>
</ul>
<p>Te eleganckie elementy dopełniają całość architektury klasycystycznej, tworząc spójną i urzekającą kompozycję. Dzięki nim budowle tego stylu emanują klasyką i dumą swojej konstrukcji.</p>
<table class="wp-block-table">
<thead>
<tr>
<th>Element detalu</th>
<th>Opis</th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr>
<td>Ozdoby roślinne</td>
<td>Dodają naturalnego uroku</td>
</tr>
<tr>
<td>Figury geometryczne</td>
<td>Nadają imponującego wyglądu</td>
</tr>
<tr>
<td>Detale figuralne</td>
<td>Obrazują motywy mitologiczne czy historyczne</td>
</tr>
</tbody>
</table>
Monumentalność i okazałość w sztuce klasycystycznej
W sztuce klasycystycznej monumentalność i okazałość odgrywały kluczową rolę, stanowiąc fundament jej estetyki i filozofii. Charakteryzowała się ona idealizacją form oraz harmonią proporcji, naśladującą wzorce klasycznej sztuki starożytnej. W architekturze klasycyzm przejawiał się przede wszystkim poprzez budowle o majestatycznych proporcjach, zdobione kolumnami i fryzami, nawiązujące do antycznych świątyń.
W malarstwie klasycyzmu centralne znaczenie miała idealizacja postaci ludzkich, podkreślająca piękno i harmonię ciała. Artystyczne dzieła tego okresu cechowała klarowna kompozycja, precyzja w detalu oraz dbałość o realistyczne oddanie anatomicznych proporcji. Prace malarskie skupiały się na mitologicznych lub historycznych motywach, ukazując wydarzenia z przeszłości w taki sposób, aby inspirowały one widza do refleksji nad dostojeństwem i wartościami moralnymi.
W rzeźbie klasycyzm manifestował się poprzez tworzenie posągów o perfekcyjnych proporcjach, symbolizujących ideały piękna i męstwa. Rzeźbiarze starali się uchwycić idealną formę ludzkiego ciała, wyrażającą harmonię i symetrię. Monumentalność dzieł rzeźbiarskich podkreślała ich znaczenie symboliczne oraz trwałość artystycznego przekazu.
Podsumowując, klasycyzm w sztuce i architekturze cechował się dbałością o monumentalność i okazałość, które miały na celu ukazanie idealnych form i wartości estetycznych. Artystyczne dzieła tego okresu inspirowały do refleksji nad ludzką doskonałością oraz uniwersalnymi ideałami piękna i harmonii.
Balans między formą a funkcją
W sztuce i architekturze klasycyzm był stylem, który dążył do harmonii, proporcji i ładu. Był to okres, w którym sztuka nawiązywała do antycznych wzorców i klasycznej estetyki. Charakteryzował się pewnym umiarem i prostotą form, przy jednoczesnym nacisku na funkcjonalność i użyteczność dzieła.
W architekturze klasycyzm przejawiał się przede wszystkim poprzez:
- wykorzystanie kolumn i portyków,
- proporcje oparte na złotej liczbie,
- symetria fasad budowli,
- prosty i elegancki wygląd elewacji.
W sztuce klasycyzm manifestował się poprzez:
- inspirowanie się mitologią i historią starożytną,
- ukazywanie postaci w idealizujący sposób,
- dbanie o precyzję i perfekcję wykonania dzieła.
- Kolumny toskańskie, doryckie, jońskie
- Trójkątny fronton
- Gładkie, symetryczne fasady
- Proporcja i harmonia
- Symetria i klarowność form
- Odwołanie do antycznej estetyki
- Spokój i powaga
- „Śmierć Sokratesa” Jacques-Louisa Davida,
- „Koronacja Napoleona” Jacques-Louisa Davida,
- „Wiktorie” Antonio Canovy.
- Jacques-Louis David,
- Antonio Canova,
- Jean Auguste Dominique Ingres.
- Symetria: Ważnym elementem klasycyzmu był idealny balans i proporcje, które nadal są popularne we współczesnym designie.
- Elegancja: Klasyczne wzorce charakteryzowała elegancja, która nadal jest ceniona we współczesnych projektach architektonicznych.
| Zalety klasycyzmu w sztuce i architekturze: | harmonia | proporcje | klasyczna estetyka |
|---|---|---|---|
| Wady klasycyzmu w sztuce i architekturze: | brak innowacyjności | sztywność form | ograniczenia twórcze |
Ważne jest, aby pamiętać o balansie między formą a funkcją nawet przy inspiracji klasycznymi wzorcami. Dążenie do harmonii i proporcji nie powinno zaniedbywać użyteczności i praktyczności danej rzeczy czy dzieła sztuki. Klasycyzm może być nadal inspiracją dla współczesnych twórców, ale z umiarem i świadomością dzisiejszych potrzeb i trendów.
Wpływ klasyki na rozwój sztuki i architektury
jest niezaprzeczalny. Klasycyzm odegrał kluczową rolę w kształtowaniu estetyki i harmonii w dziełach sztuki oraz budynkach architektonicznych. Ale czym dokładnie charakteryzował się ten nurt?
W sztuce klasycyzm cechowała dbałość o idealne proporcje, harmonię, klarowność form oraz nawiązywanie do starożytnych wzorców. Artystów inspirujące były rzeźby greckie i rzymskie, a ich prace emanowały spokojem, harmonią i elegancją.
Elementy charakterystyczne klasycyzmu w architekturze:
Ważną cechą klasycyzmu było nawiązywanie do mitologii oraz historii starożytnej Grecji i Rzymu. Budynki wznoszone w tym stylu miały wyrażać powagę, mądrość oraz harmonię ze środowiskiem.
| Przykłady zabytkowych budowli w stylu klasycznym: | Kolumnada Bazyliki św. Piotra w Watykanie |
| Partenon w Atenach |
Podsumowując, klasycyzm w sztuce i architekturze był okresem, w którym artystów inspirowała idea harmonii, proporcji i piękna. Jego wpływ na rozwój sztuki i architektury jest nadal widoczny w wielu dziełach i budowaniach na całym świecie.
Klasycyzm jako reakcja na barok i rokoko
Klasycyzm był stylem, który zyskał popularność w XVIII wieku jako reakcja na przepych baroku i rokoka. Charakteryzował się prostotą, harmonią i symetrią, nawiązując do estetyki starożytnych Greków i Rzymian. Sztuka klasycystyczna odznaczała się odzwierciedleniem idealnych proporcji i zasad klasycznej piękności.
W architekturze klasycyzm przejawiał się poprzez wykorzystanie kolumn, portyków oraz frontonów. Budynki w tym stylu cechowały się symetrią i klarownością form, odwołując się do wzorców z czasów antycznych. Klasycyzm był prezentowany jako odzwierciedlenie harmonii i porządku.
W malarstwie klasycyzm skupiał się na idealizacji postaci, precyzji rysunku oraz klarowności kompozycji. Artystyczne dzieła przypominały obrazy z mitologii greckiej lub sceny z historii starożytnej. Klasycyzm niejednokrotnie był wyrazem powagi i spokoju, w przeciwieństwie do ekspresji baroku.
Do głównych cech charakterystycznych klasycyzmu należały:
Klasycyzm odegrał istotną rolę w historii sztuki i architektury, pozostawiając trwały ślad w dziejach kultury europejskiej. Jego wpływ można dostrzec nie tylko w dziełach minionych wieków, ale także w współczesnych interpretacjach artystycznych.
Odniesienia do mitologii i historii w dziełach klasycystycznych
W dziełach klasycystycznych często znajdujemy liczne odniesienia do mitologii oraz historii starożytnej Grecji i Rzymu. Artystyczny nurt klasycyzmu, który narodził się w XVIII wieku, charakteryzował się powrotem do idealów antycznych oraz upodobaniem do prostoty form i harmonii.
W malarstwie, architekturze i literaturze klasycyzm odzwierciedlał się poprzez wykorzystanie motywów mitologicznych oraz historycznych jako źródła inspiracji. Artyści starali się oddać piękno i doskonałość antycznych dzieł sztuki, co sprawiało, że ich prace były nacechowane powagą i harmonią.
W dziełach klasycystycznych możemy często spotkać postacie bogów i herosów z mitologii greckiej i rzymskiej, takie jak Zeus, Atena, Herkules czy Cezar. Poprzez umieszczanie tych postaci w swoich obrazach czy rzeźbach artyści chcieli nawiązać do ideałów antycznych, które uznawane były za wzorzec piękna i mądrości.
Architektura klasycystyczna również często wykorzystywała motywy i elementy charakterystyczne dla starożytnego budownictwa. Kolumny doryckie, jońskie i korynckie, fryzy z motywem gryfu czy frontony zdobione rzeźbionymi postaciami były elementami, które przypominały o antycznych korzeniach tego stylu.
Wnętrza pałaców i budowli w stylu klasycystycznym były często dekorowane freskami nawiązującymi do mitologii i historii antycznej. Sceny z życia bogów czy bitwy historyczne były popularnym tematem przedstawień, które miały ukazać grandiozność i monumentalizm tego stylu.
Klasycyzm w sztuce i architekturze był więc nie tylko powrotem do idealów antycznych, ale także hołdem złożonym mitom i historii starożytności. Poprzez odwołania do tego bogatego dziedzictwa artystycznego artyści klasycystyczni chcieli podkreślić uniwersalne wartości piękna, harmonii oraz mądrości, które przetrwały przez wieki.
Kultura antyczna jako główne źródło inspiracji
W sztuce i architekturze, klasycyzm był stylem charakteryzującym się inspiracją z kultury antycznej. Główne cechy tego nurtu to harmonia, proporcja oraz idealizacja form. Artyści i architekci odwoływali się do wzorców starożytnej Grecji i Rzymu, tworząc dzieła o ponadczasowym charakterze.
W malarstwie klasycznym dominowały kompozycje oparte na symetrii i równowadze. Postacie przedstawiane były w sposób idealizowany, bez zbędnych detali czy emocji. Obrazy emanowały spokojem i doskonałością, co odpowiadało ideologii klasycystycznej, opartej na ideałach piękna i harmonii.
W architekturze klasycyzm przejawiał się przede wszystkim w budowaniu monumentalnych budowli, nawiązujących do antycznych wzorców. Kolumny, fryzy, frontony – te elementy architektoniczne były kluczowe dla tego stylu. Budowle klasycystyczne emanowały państwowością oraz prestiżem, stanowiąc hołd dla wielkości cywilizacji antycznej.
Klasycyzm w sztuce i architekturze był próbą powrotu do źródeł i odkrycia uniwersalnych zasad estetyki. Inspiracje z antyku stanowiły fundament dla nowych dzieł, które miały wyrażać ideały harmonii, proporcji i piękna. Pomimo upływu czasu, ten styl pozostaje nadal ważny i inspirujący dla wielu artystów i architektów.
Sztuka klasycystyczna w różnych krajach i epokach
Klasycyzm w sztuce i architekturze był stylem, który sięgał do klasycznych wzorców z czasów antycznych, takich jak starożytna Grecja i Rzym. Charakteryzował się prostotą, harmonią i symetrią, które wyrażały się zarówno w malarstwie, rzeźbie, jak i architekturze.
Podczas klasycyzmu w różnych krajach i epokach, można zauważyć pewne wspólne cechy, ale także wyraźne różnice. Na przykład, w XVIII wieku we Francji, klasycyzm był silnie związany z rokoko i powstawały dzieła artystów takich jak Jacques-Louis David, który w swoich malowidłach nawiązywał do mitologii i historii antycznej.
W Niemczech natomiast klasycyzm był bardziej związany z humanizmem i idealizmem, co przejawiało się w twórczości takich artystów jak Johann Wolfgang von Goethe czy Friedrich Schiller.
W Italii klasycyzm był obecny od czasów renesansu, ale przeżył renesans w XVIII wieku, kiedy to tworzono monumentalne rzeźby i budowle inspirowane antycznymi wzorcami.
W Polsce klasycyzm był popularny w okresie Księstwa Warszawskiego, gdzie architektura publiczna i pałacowa odznaczała się elegancją i symetrią, jak na przykład w Pałacu Królewskim w Warszawie czy w Zamku w Łańcucie.
W każdym z tych krajów klasycyzm miał swoje własne charakterystyczne cechy, ale zawsze pozostawał wierny ideałom harmonii, symetrii i prostoty, które odwoływały się do antycznych wzorców.
Najważniejsze dzieła i twórcy okresu klasycyzmu
W okresie klasycyzmu, który trwał od końca XVIII do początku XIX wieku, sztuka i architektura odwoływały się do wzorców antycznych, stawiając na harmonię, symetrię i prostotę form. Charakteryzował się on powrotem do idealizmu oraz gloryfikacją starożytnych wartości i wzorców estetycznych.
Ważnymi dziełami tego okresu są m.in.:
Twórcami, których prace stanowiły istotny wkład w rozwój klasycyzmu, są:
Architektura klasycyzmu cechowała się monumentalizmem, prostotą form, harmonią proporcji oraz nawiązaniami do architektury starożytnej, zwłaszcza greckiej i rzymskiej. Budynek teatru, mauzoleum czy świątynia, powstałe w tym czasie, odzwierciedlały ideały i estetykę tego okresu.
Ważną cechą klasycyzmu było również skupienie na narracji historycznej i mitologicznej oraz na ideałach patriotycznych, co odzwierciedlało ducha epoki oświecenia. Pomimo swojego klasycznego charakteru, sztuka klasycyzmu uchodziła za nowoczesną i innowacyjną, łącząc tradycyjne wzorce z nowymi pomysłami i technikami artystycznymi.
Zastosowanie marmuru i innych szlachetnych materiałów
W okresie klasycyzmu, który trwał od XVIII wieku do początku XIX wieku, marmur oraz inne szlachetne materiały odgrywały kluczową rolę w sztuce i architekturze. Charakteryzował się on powrotem do klasycznych wzorców starożytnych, co przejawiało się między innymi w wykorzystaniu eleganckich i trwałych surowców.
Marmur, ze swoim naturalnym pięknem i trwałością, był cenionym materiałem w okresie klasycyzmu. Jego wyjątkowa gładkość i subtelnosć sprawiały, że idealnie nadawał się do rzeźbienia posągów, tworzenia kolumn czy zdobienia budowli.
Oprócz marmuru, w sztuce klasycystycznej wykorzystywano także inne szlachetne materiały, takie jak granit, onyks czy alabastr. Każdy z tych surowców miał swoje unikatowe cechy, które sprawiały, że były one idealne do wykorzystania w dziełach sztuki.
Przykładem wykorzystania marmuru i innych szlachetnych materiałów w architekturze klasycystycznej jest marmurowa fasada Kolumny Trajana w Rzymie. To imponujące dzieło, wzniesione z myślą o uczczeniu cesarza Trajana, jest doskonałym przykładem wykorzystania marmuru w monumentalnej architekturze.
Wnętrza klasycystycznych pałaców i rezydencji również często ozdabiano marmurem i innymi szlachetnymi materiałami. Kolumny, balustrady, posadzki czy dekoracje ścienne wykonane z tych surowców dodawały pomieszczeniom elegancji i uroku.
Podsumowując, w sztuce i architekturze klasycystycznej było nie tylko praktyczne, ale i symboliczne. Te piękne surowce nadawały dziełom sztuki i budowlom niepowtarzalnego charakteru, który do dziś zachwyca i inspiruje.
Wpływ klasycyzmu na współczesną architekturę i design
Klasycyzm był epoką, która wywarła ogromny wpływ na architekturę i design współczesny. Charakteryzował się on pewnymi cechami, które nadal są cenione w projektowaniu współczesnych budynków i przedmiotów użytkowych.
Jedną z głównych cech klasycyzmu było nawiązywanie do wzorców z antyku, co przejawiało się w symetrii, proporcjach i harmonii formy. Te elementy nadal są powszechnie stosowane w projektowaniu nowoczesnych budynków i mebli.
Klasycyzm cechowała też elegancja i prostota, co sprawiało, że projekty były ponadczasowe i uniwersalne. Współczesne trendu w architekturze i designie również czerpią z tych wartości, tworząc minimalistyczne i eleganckie rozwiązania.
Elementem centralnym klasycyzmu było również nawiązywanie do mitologii i historii, co nadawało projektom głęboki kontekst kulturowy. Współczesni architekci i designerzy również często sięgają do historii w poszukiwaniu inspiracji i znaczenia.
Podsumowując, klasycyzm miał ogromny wpływ na współczesną architekturę i design, wprowadzając wartości, które nadal są cenione i stosowane. Jego inspiracje i wzorce są nadal obecne w nowoczesnych projektach, tworząc harmonijną i ponadczasową estetykę.
Podsumowując, klasycyzm w sztuce i architekturze był okresem, w którym artystyczne dokonania nawiązywały do idealnych standardów estetyki i harmonii. Charakteryzował się prostotą form, nawiązaniami do klasycznych wzorców oraz powagą i elegancją. Jest to epoka, która pozostawiła trwały ślad w historii sztuki i architektury, inspirując kolejne pokolenia artystów do poszukiwania doskonałości i harmonii w swoich dziełach. Dlatego też warto bliżej poznać i docenić wkład klasycyzmu w rozwój sztuki i architektury, które do dzisiaj inspirują i zachwycają swoją piękną formą.
